Wie was toch die Radetzky naar wie een mars is genoemd die traditiegetrouw bij elk nieuwjaarsconcert ten gehore wordt gebracht? We raadpleegden een bekende digitale encyclopedie om er meer van te weten te komen.
Josef Radetzky, Graaf Von Radetz (1766-1858) was een belangrijke legeraanvoerder in het enorme Oostenrijkse Keizerrijk. Denk aan de films van Sissy, het suikerzoet geglazuurde verhaal van de keizerin van dit Oostenrijkse Rijk.
Radetzky’s familie was afkomstig uit de Bohemen, een gebied wat nu in Tsjechië ligt. Zoals vele edellieden uit de negentiende eeuw, ging hij het leger in en nam deel aan vele oorlogen. Hij vocht bijvoorbeeld tegen het Ottomaanse rijk en deed mee aan alle oorlogen tegen Napoleon.
Maar hij was ook bemiddelaar tussen de Oostenrijkse prins Klemens von Metternich en de Russische tsaar Alexander I bij het Congres van Wenen. Vanaf 1836 was hij commandant en veldmaarschalk van het Oostenrijkse Zuidelijke leger in het koninkrijk Lombardije-Venetië.
De veldmaarschalk won de beslissende Slag bij Custoza (nabij Verona) op 23 en 24 juli 1848, een strijd tussen de Italianen die onafhankelijk wilden worden en het Keizerrijk Oostenrijk. Deze slag is de geschiedenis ingegaan als de Eerste Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
Radetzky, toen al 82, verkreeg dankzij dit legendarische militaire optreden in het Revolutiejaar eeuwige roem in Oostenrijk als verdediger van de bezittingen in Italië. Tot zijn pensioen eind februari 1857 bleef hij gouverneur-generaal van Noord-Italië. Hij stierf een jaar later in Milaan.
Terug naar de zomer van 1848, toen Radetzky’s soldaten in jubelstemming naar Wenen terugmarcheerden, een slordige 700 kilometer noordwaarts. Om de stemming erin te houden zongen ze het Tinerl-lied. Dit is een oud danslied uit het negentiende-eeuwse Wenen.
Johan Strauss sr., een in Wenen populaire dirigent en violist, componeerde ter ere van de graaf een overwinningsmars, de Radetzkymars. Hij verwerkte de melodie van het Tinerl-lied in het marstempo. Het stuk werd voor het eerst uitgevoerd op 31 augustus 1848 in Wenen.
Traditioneel sluit het Wiener Philharmoniker hun nieuwjaarsconcert af met deze beroemde mars waarbij het publiek tijdens het rondo de maat klapt. In Nederland heeft André Rieu deze muziek van Strauss omarmd.